پونه

پونه كوهى گياهى است چند ساله با شاخه‏ها و ساقه‏هاى سخت پوشيده از كرك به رنگ سبز مايل به قرمز به ارتفاع در حدود 70 سانتى‏متر ولى به‏هرحال ارتفاع آن بيشتر از مرزنگوش است. برگهاى آن پوشيده از كرك و به رنگ سبز تيره و پهنتر و بزرگتر از مرزنگوش است. شكل برگها بيضى نوك‏تيز و بدون دمبرگ است. گلهاى آن ارغوانى كه در اوايل تا اواسط تابستان در انتهاى شاخه‏هاى گل‏دهنده به‏طور مجتمع و گروهى ظاهر مى‏شود. پونه کوهی در مقابل سرما مقاوم‏تر و متحملتر از مرزنگوش مى‏باشد.

طبيعت آن گرم و خشك است.

جوشانده گرم آن قاعده‏آور است و در مواقعى كه جريان حيض در اثر سرما بطئى و ناچيز شده باشد، براى طبيعى ساختن و ازدياد آن بسيار مؤثر است. اسانس آن معطر محرك و مقوى و براى قطع اسهال و تسكين دردهاى حاد و پشت سر هم شكم نافع است. دم‏كرده آن براى زكام، يرقان، سرفه، درد گلو و استسقا اثر مفيد دارد، زيرا مدر است.